Jaworzyna Śląska — miasto z bogatą historię sięgającą średniowiecza

Tego szukamy w Jaworzynie Śląskiej

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Jworzyna Śląska praca, Jaworzyna Śląska, pogoda Jaworzyna Śląska, parafia Jaworzyna Śląska, Jaworzyna Śląska muzeum, muzeum kolejnictwa Jaworzyna Śląska.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Jaworzynie Śląskiej, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jej historii.
Skorzystaj i dowiedz się o danych statystycznych w Jaworzynie Śląskiej

Jaworzyna Śląska została założona w 1843 r. na otwartej przestrzeni jako stacja kolejowa, na nowo wybudowanej linii kolejowej z Wrocławia do Świebodzic. Po uruchomieniu połączenia z Jaworzyny Śląskiej do Świdnicy w 1844 r. stała się ona pierwszym węzłem kolejowym na Śląsku. W ciągu kilkudziesięciu lat niewielka osada dworcowa, zamieszkana przez kilkunastu mieszkańców, przekształciła się w rozległą wieś, liczącą kilka tysięcy mieszkańców. Jej rozwój w okresie aż do lat 60. XIX wieku był w pełni uzależniony od kolei i jej potrzeb.

Od 1863 r. głównym czynnikiem decydującym o rozwoju wsi była fabryka porcelany, która wraz z gorzelnią melasową, działającą od lat 70. XIX wieku, miały znaczny wpływ na rozwój przestrzenny miejscowości i profile zawodowe jej mieszkańców. Powstanie tych zakładów przemysłowych było możliwe dzięki dogodnym połączeniom kolejowym z najważniejszymi miastami Dolnego Śląska, w tym z Wałbrzychem. To połączenie dało również impuls do rozwoju w pierwszej ćwierci XX wieku dużych kopalń piasku i żwirowni na terenie Jaworzyny Śląskiej. W początkowym okresie XX wieku wieś przeszła przez ogromne inwestycje kolejowe, które znacząco zmieniły krajobraz, szczególnie w obszarze rozbudowanego węzła kolejowego. Powstała wówczas stacja przetokowa, nowa lokomotywownia, wieża wodna, drugi dworzec kolejowy i inne, a linia Wrocław-Jaworzyna Śląska-Jelenia Góra została zelektryfikowana.

W okresie międzywojennym wieś przeżywała kryzys, który został przezwyciężony w latach 30. XX wieku, gdy zanotowano ożywienie gospodarcze i budowlane. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość miała już status wsi, choć charakter zabudowy, przemysłu i dużego węzła kolejowego nadawał jej cechy małego miasta. W Jaworzynie Śląskiej istniały już wtedy nowoczesne wodociągi, kanalizacja, a całe miasto było zelektryfikowane.

Postępujące procesy modernizacyjne w drugiej połowie XIX wieku w Niemczech, w tym również na Śląsku, który wówczas należał do państwa pruskiego, były głównie wynikiem jednego z kluczowych osiągnięć rewolucji przemysłowej - kolei. Powiązanie kolei z sektorem przemysłowym stało się głównym motorem rozwoju dynamicznie rozwijającej się gospodarki w Niemczech. Kolej dała impuls do nieznanej wcześniej mobilności ludzi i stała się "lokomotywą" zmian gospodarczych. Dzięki kolei można było tanio, łatwo i szybko transportować węgiel, który był kluczowym czynnikiem industrializacji w tamtym okresie. Ze względu na bogate zasoby węgla, Śląsk stał się jedną z najbardziej uprzemysłowionych prowincji Prus. Budowa linii kolejowych oraz produkcja taboru przyczyniały się do powstawania przedsiębiorstw przemysłu ciężkiego. Industrializacja wiązała się również z migracją ludności i stopniowym powstawaniem ośrodków o charakterze czysto przemysłowym. Klasycznym przykładem powiązania przemysłu, kolei i gwałtownych zmian demograficznych oraz przemian urbanistycznych było miasto Zabrze na Górnym Śląsku, które do roku 1922 funkcjonowało jako wieś i ze względu na wysokie zaludnienie nazywane było "największą wsią Europy" od początku XX wieku. Rozwój kolei nie tylko powodował daleko idące zmiany w lokalizacji działalności gospodarczej, ale także wpływał na migrację ludności oraz zmiany w rozmieszczeniu mieszkańców.

Powstanie kolei wprowadziło zupełnie nową dynamikę w urbanistycznych i wiejskich obszarach zabudowy. Przede wszystkim pojawiły się dworce kolejowe, budowle o zupełnie nowej i dotąd nieznanej funkcji. Wokół dworców rozwijała się infrastruktura stacyjna, niezbędna do prowadzenia ruchu kolejowego. W skład tej infrastruktury wchodziły m.in. lokomotywownie, wieże wodne, stacje pomp, warsztaty naprawcze taboru, a także osiedla mieszkaniowe dla urzędników i pracowników kolejowych powstające wokół stacji. Ponadto kolej przyczyniła się do przemodelowania lokalizacji zakładów przemysłowych, których wcześniejsze umiejscowienie było związane z dostępem do odnawialnych źródeł energii, takich jak wiatr czy woda. Po powstaniu linii kolejowych przemysł zaczął być lokalizowany w pobliżu stacji kolejowych. Z jednej strony umożliwiało to wykorzystanie energii mechanicznej maszyn parowych, które były zależne od dostępu do węgla i wody, a z drugiej strony lokalizacja fabryk przy torach umożliwiała łatwy transport surowców i gotowych produktów. W ten sposób kolej włączyła się wyraźnie w proces urbanizacji, stając się istotnym, a czasami głównym czynnikiem rozwoju przestrzennego wielu miast. Podobnie było na wsiach, chociaż infrastruktura stacyjna była tam skromniejsza, chyba że wioski lub osady pełniły rolę węzłów kolejowych, jak miało to miejsce w przypadku opisywanej Jaworzyny Śląskiej.

Sięgnij do Twojego Miasta po więcej informacji o Jaworzynie Śląskiej i prognozie pogody.